Modeltekenen | foto of levend model
Foto en levend model hebben beide hun voorstanders en tegenstanders
Er zijn foto's en foto's. Ook speciaal gemaakte en die zijn heel bruikbaar
Modeltekenen is een kunstvorm die de essentie van de vormen van het menselijk lichaam vastlegt. We vinden bij modeltekenen twee benaderingen terug, die je kunstenaars vaak ziet hanteren. Dat is het tekenen naar een levend model en het natekenen van foto's van modellen. Vaak foto's die daar speciaal voor zijn gemaakt. Ook speciale voorbeelden van geklede modellen zijn gewoon online te vinden. Beide methoden hebben hun eigen unieke uitdagingen, voordelen en kenmerken. En die beïnvloeden de beleving van de tekenende kunstenaar in een stevige mate.
Tekenen naar een levend model vraagt snelheid en een goede waarneming
Tekenen naar een levend model biedt kunstenaars een unieke gelegenheid om de menselijke vorm te observeren van een model dat ter plekke aanwezig is. Dit proces vereist een snelle reactie en het vermogen om subtiele veranderingen in houding en licht waar te nemen. Tekenen naar een levend model is een ervaring die de kunstenaar dwingt om zich aan te passen aan de bewegingen van het model en dus op een meer waarnemende manier te werken.
Het levende aspect van het model brengt een zekere energie en dynamiek in de tekening, waardoor de kunstenaar wordt uitgedaagd om de essentie van het moment vast te leggen. Vaak wordt er ook naar bewegend model getekend. Dat kan uiteraard nooit vanaf een foto. Hooguit vanaf een video, maar dat lijkt wat minder voor te komen. Hooguit uit noodgeval, bijvoorbeeld tijdens de coronaperiode. En er zijn enkele modellen die met hulpmiddelen als Zoom poseren.
Tekenen vanaf een foto geeft minder druk
Aan de andere kant biedt het natekenen van foto's aan kunstenaars de mogelijkheid om gedetailleerd te werken in hun eigen tempo. Foto's bevriezen een specifiek moment in de tijd, waardoor kunstenaars de gelegenheid hebben om elk detail zorgvuldig te observeren en vast te leggen. Het gebruik van foto's als referentie kan vooral handig zijn voor kunstenaars die zich willen concentreren op de lastiger anatomische details of die een meer gestileerde benadering van hun kunst prefereren. Het ligt bij deze aanpak wel op de loer dat de kunstenaar te ver door gaat in de details en het kunstwerk "dood" tekent of schildert.
Het gebruik van een foto in combinatie met een tracer
Bij het werken met foto's wordt ook vaak gebruik gemaakt van een zogenaamde tracer. Dit is een soort projector die de foto die je na wilt tekenen op het doek projecteert, zodat je alleen de lijnen maar over hoeft te tekenen. Niet veel kunst aan, inderdaad. Maar als je portretten in opdracht schildert zijn ze wel heel handig. Iedereen mag uiteindelijk zelf weten of hij of zij van dit soort hulpmiddelen gebruik wil maken.
De dieptewerking bepaalt het voornaamste verschil
Een belangrijk verschil tussen de bovenstaande twee benaderingen ligt in het vermogen van de kunstenaar om de diepte en ruimte rond het model waar te nemen. Bij het tekenen naar een levend model werk je in een driedimensionale ruimte, waardoor kunstenaars de diepte en vorm op een natuurlijke manier kunnen zien en begrijpen. Het natekenen van foto's daarentegen kan soms leiden tot een meer vlakke weergave, omdat de derde dimensie minder duidelijk of zelfs helemaal niet aanwezig is.
Let op de emotionele connectie met het onderwerp
Een ander aspect om te overwegen is de emotionele connectie met het onderwerp. Het werken met een levend model biedt kunstenaars de mogelijkheid om de menselijke emotie en persoonlijkheid van het model vast te leggen. Het observeren van subtiele gelaatsuitdrukkingen en lichaamstaal kan tekeningen opleveren, die wat meer leven en diepgang uitstralen. Bij het natekenen van foto's zal deze persoonlijke connectie vaak ontbreken. Simpel, omdat het model niet fysiek aanwezig is.
Kostenbesparing bij tekenclubs
Er zijn ook tekenclubs die bewust naar foto's werken, omdat men geen kosten wil of kan maken om een levend model in te huren. De beslissing wordt dan dus op een louter financiële basis genomen. Toch is het wel aan te raden om ook hier regelmatig een keer naar levend model te werken, om de vaardigheid op peil te houden.
Een foto om de pose af te maken
Het komt wel regelmatig voor dat er foto's gemaakt worden van het model om het kunstwerk waar men aan bezig is, thuis uit te werken. Sommige modellen en docenten willen dit niet uit angst dat de foto's verkeerd terecht komen. Zelf heb ik daar niet zo'n problemen mee. Als fotomodel ga je zo vaak op de kiek dat die paar extra foto's als kunstmodel verder toch ook geen kwaad kunnen. En je weet altijd waar de foto vandaan gekomen is. Ik denk dat het "gevaar" pure theorie is.
Samenvattend
Als we het even samenvatten zijn zowel het modeltekenen naar een levend model als het natekenen van foto's van modellen waardevolle benaderingen binnen de kunstwereld. De keuze tussen de twee mogelijkheden hangt af van de voorkeuren en de doelstellingen van de kunstenaar. Sommigen zullen de speciale dynamiek en directheid van het tekenen naar een levend model kiezen. Anderen willen graag de controle en de gedetailleerde waarneming die het natekenen van foto's mogelijk maakt. Wat in beide benaderingen hetzelfde blijft, is de diepgaande studie van de menselijke vorm en expressie, die eigenlijk bij beide methoden gewoon terugkomt.
Bij model met koffie mag het allemaal
Bij mijn nieuwste project, model met koffie, is in feite alles toegestaan. Dus werk je rustig, zoals je dat wilt. Als je een tracer wilt gebruiken moet je die wel zelf regelen. Ik heb zo'n apparaat niet. Verder ben ik aardig voorzien, zeker voor de relatief kleine groepen waar ik mee werk. Meer weten? Kijk op de website.
 |
| Achter de schermen bij model met koffie |
 |
| Brochure model met koffie |
