In de kunst speelt geld geen rol

Zie onderaan het artikel voor actuele situatie qua modelvergoedingen en fiscale aspecten

Modeltekenen | In de kunst speelt geld geen rol! Of toch niet?

Vergoedingen voor modellen zijn heel wisselend

Het is gewoon zaak om nuchter te onderhandelen over je modelvergoeding

We leven in een maatschappij waar geld een belangrijke rol speelt. Of we dat nu willen en of we het leuk vinden of niet. En ook in de wereld van het modeltekenen ontkomen we er niet echt aan. 
We hebben het dan over de soms wat emotioneel beladen modelvergoeding ofwel de vergoeding voor het poseren als model.

 

 

IS de vergoeding per sessie of per uur?

Normaal gesproken wordt het poseerwerk van een kunstmodel per sessie of per uur vergoed. In de praktijk kom je beide tegen maar dat kan dan wel verwarrend werken. Dat mag duidelijk zijn. Zorg dat je de afspraak goed begrijpt. 

 

Die vergoeding kan natuurlijk in geld zijn, maar we komen ook nog wel eens voorstellen tegen als "een vermelding van je naam bij mijn expositie" of een beloning middels een schilderij of een tekening. Of deze niet-geldelijke vergoedingen interessant genoeg zijn om de reis te aanvaarden om te gaan poseren, is aan ieder model om zelf te besluiten. Maar in het grootste deel van het loven- en biedenspel rond de vergoeding voor het poseren praten we toch over een vergoeding in harde euro’s.

Wat is een normaal poseertarief?

En dan komt vooral bij beginnende modellen en bij tekenaars die nog niet veel ervaring met modellen hebben natuurlijk de vraag omhoog "wat is bij poseren nu eigenlijk het normale tarief?".

Is dynamisch modeltekenen
ook iets voor u?

Op het moment van schrijven, najaar 2012, zien we dat het grootste deel, ongeveer 75% van de tekenclubs en inloopateliers een minimaal tarief voor de modelvergoeding van 35 tot 40 euro per teken- of schilderssessie van gemiddeld 2,5 uur hanteert. 

 

Rijksacademies zitten meestal iets lager en dan hebben we het over een euro of dertig. Nog lagere beloningen zijn zeer sporadisch en komen eigenlijk alleen bij portrettekenen voor. 

En er zijn een paar uitschieters bij privé-tekenclubs die niet aan strakke budgetten vast zitten. Die gaan soms tot aan de 50 euro per sessie. En enkele scholen, die kennelijk goed bij kas zitten, hanteren vaak aanzienlijk hogere tarieven.

Voor poseren op zaterdag en zondag wordt meestal ook een opslag gegeven, die op kan lopen tot 50% boven het normale tarief.

Reiskosten kunnen een fors verschil maken

Niet elk model woont echter in de buurt van de tekenclub. En reiskosten kunnen met de huidige brandstofprijzen of kosten van het openbaar vervoer tegenwoordig fors oplopen. Daarom wordt er bij modellen die verder weg wonen meestal naast de gewone modellenvergoeding nog een tegemoetkoming in de reiskosten gegeven. 

Deze  tegemoetkoming varieert tot een vrij willekeurige, niet-dekkende standaard bijdrage van enkele euro's tot een maatwerk vergoeding van 19 cent de kilometer. OV-kosten worden in dat laatste geval in het algemeen ook volledig vergoed.

Verschillen gekleed en ongekleed

Soms wordt er van deze min of meer geaccepteerde standaardvergoedingen afgeweken of worden er verschillende tarieven geïntroduceerd. We zien dat bijvoorbeeld wel een gebeuren bij naakt en niet-naakt poseren. Voor een naaktsessie wordt dan enkele euro's meer betaald dan voor gekleed poseren.

Ander tarief voor portrettekenen

Zo komen we ook voor "portrettekenen" naar omlaag afwijkende tarieven tegen. Deze tarieven zijn in het algemeen enkele euro's lager onder het motto "daar kun je gemakkelijker mensen voor krijgen".  Zo zien we dat het westerse kapitalisme met prijzen op basis van vraag en aanbod zelfs zijn intrede heeft gedaan in de wereld van het modeltekenen.

Het model is wel altijd de tijd kwijt

Voor modellen die volledig hun werk hebben gemaakt van hun poseerwerk heeft dit iets onlogisch. Als professioneel model heb je in principe elke dag drie dagdelen tot je beschikking die je efficiënt wilt benutten, omdat je er als professional van leven wilt. In één dagdeel doe je dan één poseersessie inclusief je reistijd. Ook je reiskosten maken niet uit. Die zijn hetzelfde, of je nu gekleed of ongekleed poseert.

Gekleed of ongekleed maakt voor het model echt niet uit

Of je die poseersessie dal al dan niet met kleren aan doet, maakt voor een professioneel model echt totaal geen enkel verschil.  Misschien dat je met een paar euro extra modelvergoeding een beginnend model stimuleert tot naakt poseren? Erg waarschijnlijk lijkt dat ook niet. Het is typisch een principekwestie. Je hebt er wel of geen goed gevoel bij en als je dat goede gevoel niet hebt dat maken die paar tientjes ook echt het verschil niet. 

Het geeft eigenlijk meer een beetje het gevoel dat de tekenclub of de academie dat naakt poseren toch een beetje "raar" vindt en dat er daarom maar een paar euro extra voor op tafel moet komen.

Is de vergoeding inclusief de pauze?

Een ander verschil wat je tegenkomt bij het bepalen van de vergoeding is de lengte van de sessie. De meeste sessies zijn tweeënhalf uur. Een argument dat dan soms gebruikt wordt om het tarief wat te verlagen is dat men een langere pauze dan normaal heeft. Of dat men sessies heeft die korter zijn dan gemiddeld. Hier geldt hetzelfde verhaal als hierboven: Een professioneel model heeft gewoon een dagdeel voor die club of academie gereserveerd. En de exacte duur speelt dan echt geen rol. Evenmin als de lengte van de pauze. En ook weer: Voor de reiskosten maakt het niet uit. Die blijven hetzelfde.

De best betalende club gaat voor

En zeker op de weekdagen die toch wel vol komen met afspraken, zoals de uiterst populaire dinsdagavond, zal een professioneel model kiezen voor de best betalende tekenclub.

Cursisten vullen het budget aan

Een aantal academies beseft zelf heel goed, dat men niet al te best van betalen is, zeker als het de betaling voor een goed en zeer ervaren model betreft. Het komt dan ook regelmatig voor dat de docent, al dan niet samen met de cursisten het tarief voor een dergelijk model aanvult tot een acceptabel niveau. 

Boetseercursus zonder model

Er bestaat zelfs een academie die zogenaamd een modelboetseercursus zonder model aanbiedt. De docent en de cursisten regelen dan zelf het model en betalen dit ter plaatse uit met het verzoek aan het model hier tegenover het bestuur "discreet mee om te gaan". Ofwel graag hier je mond over houden. Bizar maar keiharde realiteit.

Is de betaling van uw tekenclub soms het probleem?

Heeft uw tekenclub wel eens problemen met het vinden van goede, ervaren modellen? Of zeggen modellen vrij vaak met vage redenen af? 

Check dan uw voorwaarden, en met name de vergoeding voor poseren eens tegen het voorgaande verhaal. Wellicht zit daar iets van een verklaring bij. Want niet elk model is assertief genoeg om ronduit te zeggen dat ze eigenlijk geen zin heeft om voor te lage vergoeding te komen. 

En er zijn zelfs modellen die gewoon afbellen als ze elders een beter tarief kunnen krijgen. Het hoort natuurlijk niet. Maar het is van bepaalde modellen bekend dat ze dat wel degelijk doen.

Update 2018/2019

Dit artikel is van 2012 en gezien de enorme prijsstijgingen, bijvoorbeeld in het openbaar vervoer zou je verwachten dat de vergoedingen in 7 jaar tijd flink gestegen zouden zijn. Dat is echter lang niet altijd het geval. Je krijgt nog steeds vergoedingen van 25 euro voor een sessie aangeboden. Niet dat de meeste modellen daarop ingaan, maar toch.

De gemiddelde vergoeding ligt nu rond de 40 euro. Uitschieters naar 50 euro maar die zijn zeldzaam.

Gratis poseren houdt de vergoedingen laag

Een paar trends zorgen ervoor dat de vergoedingen voor modellen laag blijven:

1. Een gigantisch groot aanbod van mannelijke modellen die gratis willen poseren mits ze dat naakt mogen doen. De nieuwste trend zijn de mannen die bijbetalen zolang ze maar naakt mogen poseren. Of er wel eens clubs op dat mooie en zeer voordelige aanbod in gaan is me niet bekend maar je komt de aanbiedingen regelmatig tegen. 

2. Er is een groot aanbod van modellen uit het Oostblok, die poseren met een alleen een fooienpot. Ze vragen verder geen tarief. Vaak gaat dit gepaard met een dramatisch verhaal over zieke familieleden (vooral kinderen) waar men op deze wijze geld voor moet verdienen.

Inkomen uit poseren halen wordt steeds lastiger

Kon je zo rond 2010 - 2013 als model best leven van je modelwerk, zo rond 2019 is dat een stuk lastiger geworden. Het aantal clubs is fors teruggelopen, de kosten zijn flink gestegen maar de vergoedingen blijven constant. 

 

Update 2021/2022

Tot voor kort was het zo dat de belastingdienst modellen en hun vergoedingen met rust liet. Dat is aan het veranderen. Zeker als je poseert voor rijksacademies of tekenclubs die connceties hebben met de gemeente waar ze gevestigd zijn, gaan werken met BSN en identificatiebewijzen. Op zich is dat natuurlijk helemaal volgens de regels maar het kan modellen bij de aanslag inkomstenbelasting een aardige koude douche bezorgen. Temeer daar je ook nog een vergoeding voor je zorgverzekering mag bijbetalen. Een procent of twintig ben je zo kwijt. Wil je het goed doen en ook kosten af gaan trekken etc, dan heb je een boekhouding en bijbehorende boekhouder nodig. En ook dat kost geld. Het modelwerk wordt daarmee wel steeds onaantrekkelijker.

De vergoedingen zijn daar niet op aangepast. De vergoedingen die in het vorige hoofdstuk over 2018/2019 genoemd worden zijn nog steeds actueel

Wel hoor je steeds meer geluiden dat er zo slecht aan vrouwelijke modellen te komen is. Het is niet onwaarschijnlijk dat dit soort zaken daar wel degelijk aan bijdragen. Leven van het modelwerk zonder extra verdiensten is eigenlijk een onmogelijke zaak geworden.

Update 2023

De gestegen kosten van levensonderhoud beginnen wat door te werken in de tarieven. Ook het feit dat de vraag naar vrouwelijke modellen groot is, zorgt er wel voor dat hier en daar de vergoedingen veel realistischer aan het worden zijn. Alleen de grote steden blijven nog steeds wel achter. Dat wel. Met Amsterdam in het algemeen als dramatisch dieptepunt als het om vergoeding gaat. Wil je betaald worden naar prestatie? Blijf weg uit Amsterdam en Den Haag. 

Update 2024.

De inflatie doet zijn werk. Tarieven zijn vaak flink gestegen. 55 en 60 euro per sessie worden normaal.

Met "Model met koffie" bepaal ik mijn eigen tarief

En dat tarief kan laag zijn, want ik heb weinig kosten. Dat scheelt. En ondanks de lage kosten zijn de mogelijkheden vrijwel onbeperkt. Meer weten? Kijk op de website

Mijn miniposter met een paar trefwoorden

Een blik in mijn goed uitgeruste tekenruimte, ook voor modeltekenen