Modeltekenen | Een bijzondere kunstvorm
Een bijzondere kunstvorm met een levend model
Tekenen naar levend model is veel meer dan alleen maar tekenen
Een spontane schets van een vrouwelijk model dat in gedachten verzonken lijkt, die tot grote hoogte zijn gestegen |
Echte kunst, voortgebracht door vakbekwame kunstenaars, is altijd al een weerspiegeling geweest van de menselijke ziel. Modeltekenen en -schilderen is voor velen een soort van podium waarop we onze diepste gedachten, emoties en innerlijke verlangens vast kunnen leggen en naar eigen visie vorm kunnen geven.
Elke goede tekenaar of schilder kan een model precies weergeven op de manier zoals we haar of hem zien. Of misschien wel willen zien of ooit hopen te zien. Modeltekenen krijgt met die "misschiens" veel en veel meer inhoud dan alleen een persoon, al dan niet gedetailleerd op het doek of het tekenpapier, zo exact mogelijk vastleggen. Dan kun je trouwens sneller een foto maken met je mobieltje. Er moet meer zijn dan dat.
 |
| Modellen vind je overal, waar je maar kijkt |
Modeltekenen en -schilderen is meer dan een model tekenen
Modeltekenen en -schilderen is niet iets unieks van deze tijd. Integendeel. Binnen de toch al zeer uitgestrekte wereld van de beeldende kunst is het tekenen naar levend model een bijzondere en inderdaad vooral tijdloze discipline. Het menselijk lichaam was in de oudheid al één van de meest getekende onderwerpen. Het kunstzinnige ambacht van het modeltekenen en -schilderen daagt kunstenaars uit om de menselijke vorm te leren begrijpen, om het daarna met hun technische vaardigheden te vangen en te interpreteren. En dan op manieren die dieper gaan dan louter technische bekwaamheid en het weergeven van een ongeklede man of vrouw. Iets meer diepgang dan deze Adam en Eva mag wel. Ontbreekt die diepgang, dan is er meer sprake van een soort getekend voyeurisme, overigens met de beste artistieke bedoelingen. Dat spreekt.
 |
| Het model als een schim op de muur |
Het vastleggen van de complexiteit van de mens
Het tekenen naar levend model is veel meer dan slechts het vastleggen van de fysieke verschijning van een model op papier. Modeltekenen is vooral de artistieke verkenning van het verschijnsel "mens." Het is het ordenen en structureren van zowel uiterlijke als innerlijke complexiteit van het model. Een complexiteit die ook nog eens voor elk model verschillend is.
Modeltekenen is een zoektocht naar de essentie van het mens-zijn
We kunnen modeltekenen dan ook zien als een zoektocht naar de essentie van het mens-zijn. Deze kunstvorm stelt kunstenaars in staat om de anatomie (wat maakt het lichaam wat het is), beweging (hoe beweegt het lichaam en de onderlinge lichaamsdelen), expressie (hoe vormt het lichaam houdingen) en esthetiek (wat mag je mooi en niet mooi noemen?) van het menselijk lichaam te onderzoeken. En natuurlijk naar eigen opvattingen en inzicht vast te leggen. Een goede kunstenaar zal proberen om diep in te zoomen op de diepere betekenis en symboliek van al die hiervoor genoemde aspecten van het menselijke lichaam, samen in een complexe eenheid, een fenomeen zou je mogen zeggen.
Het eindpunt ligt bij het weergeven van het innerlijk van het model
Levend model tekenen gaat dus veel en veel verder dan de technische aspecten van tekenen. Verder dan het geheel van lijnen, vormen, vlakken en hun onderlinge verhoudingen. Modeltekenen vereist een diepgaand begrip van het verschijnsel mens. Want het zijn niet alleen de biologisch functionele delen van het lichaam die het beeld gaan vormen. Nee, ook de menselijke psyche, het vermogen om emoties en gemoedstoestanden vast te leggen, spelen een wezenlijke rol, omdat ze net zo belangrijk zijn in het uiteindelijke beeld.
De echte kunstenaar is zich daar bij elke penseelstreek van bewust. Die heeft na veel ervaring en kennis de vaardigheid opgedaan om het totale model, psychisch en fysiek te vertalen naar kunstwerken. Er zijn kunstenaars die beweren dat het na je 1000e modeltekening misschien ergens op gaat lijken. Tot dat moment is het vooral een zoektocht, beginnend bij de basale grondvormen en eindigend bij de innerlijke wereld van het model. Het tekenen en schilderen naar levend model wordt daarmee een kunstvorm die kunstenaars permanent uitdaagt om zowel de uiterlijke verschijning als het innerlijk van het model te begrijpen en weer te geven.
Geen geringe uitdaging en geen niveau dat velen in hun hele loopbaan als modeltekenaar of -schilder ooit zullen bereiken. Niet dat dit erg is, in de tussentijd kun je heel veel plezier aan het tekenen en schilderen beleven en dat kan wel eens van groter belang zijn, dan het halen van de absolute top.
Ook het model heeft bij het voorgaande een rol
Wil een kunstenaar vat kunnen krijgen op het innerlijk van een model, dan is het essentieel dat het model hier ook een bijdrage aan levert. Belangrijk is uiteraard dat het model geen rol gaat staan spelen. Dat maakt het erg lastig voor de kunstenaar. Aan de andere kant is een zekere affiniteit met kunst en het mee willen werken aan het artistieke proces natuurlijk van groot belang. Het is niet voor niets dat de meeste kunstenaars toch de voorkeur geven aan modellen met veel ervaring. Die passen vaak beter in het beeld, dan bijvoorbeeld jongere modellen die het poseren vooral voor een snelle bijverdienste doen.
Modeltekenen legt een goede basis voor elke kunstenaar
De kunst van het tekenen naar levend model heeft door de geschiedenis heen zeer vele kunstenaars geïnspireerd, beïnvloed en vooral gevormd. Het heeft geleid tot meesterwerken. En modeltekenen heeft kunstenaars geholpen om hun eigen unieke imago te ontwikkelen. De praktijk van het tekenen naar levend model blijft daarmee van onschatbare waarde in de kunsteducatie. Het stelt studenten in staat om te experimenteren met verschillende stijlen, technieken en materialen en om hun eigen visie op de menselijke vorm te ontwikkelen. En ze zullen niet snel uitgeleerd zijn. Sterker nog, aan het einde van hun carrière zullen ze durven zeggen dat ze wat vooruitgang hebben geboekt.
Over dit weblog
In dit weblog duiken we in de kunst van het tekenen naar levend model. We verkennen de geschiedenis en evolutie van het modeltekenen en -schilderen. We bespreken technieken en benaderingen die kunstenaars hanteren. We beschrijven ervaringen en verhalen van modellen, vaak opgetekend in de dagelijkse praktijk. En we blijven proberen om de invloed van deze praktijk op de kunstwereld te onderzoeken. We zullen in dit weblog de betekenis en waarde van het tekenen naar levend model ontrafelen. Net zolang tot we begrijpen waarom modeltekenen de onmisbare en boeiende discipline is binnen de wereld van de beeldende kunst.
 |
| Model met koffie, een nieuw concept vanaf 1-1-2024 |
